Op 14 januari 2021 keurde de deputatie principieel de projectvoorstellen klimaatfonds 2021-2022 goed (dossiernr 2100156). Een van deze projecten was ‘Boer aan Boord’, met als doel het realiseren van gras(bloemen)stroken op erosiegevoelige landbouwpercelen in de gemeenten Brakel, Zwalm en Maarkedal. Deze stroken verenigen meerdere ecosysteemdiensten. Ze bufferen de instroom van sediment, nutriënten en bestrijdingsmiddelen in het watersysteem, versterken de biodiversiteit op het land en in de waterloop, bevorderen bestuiving en natuurlijke plaagbestrijding en dragen bij aan de uitbouw van groenblauwe netwerken. De beoogde output is een sterker, klimaatrobuuster landbouwlandschap met een betere waterkwaliteit, minder erosie, meer biodiversiteit en bewustere landbouwers.
Het huidige project loopt af eind 2022 waarna een vervangend project vereist is om de reeds bestaande stroken te verlengen en nieuwe stroken aan te leggen. Daarom is een nieuw subsidiereglement voor 1 jaar aangemaakt om de continuïteit te waarborgen tot er vanuit Vlaanderen zelf de mogelijkheid komt om stroken aan te leggen. Ook zijn de fiche voor het beheer en aanleg van deze stroken en de modelovereenkomst aangepast aan de nieuwe voorwaarden.
Het Steunpunt Erosie is een samenwerking tussen het Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek en de dienst Landbouw en Platteland van de Provincie Oost-Vlaanderen en heeft als kerntaak het coördineren van de erosiebestrijding in 21 gemeenten in de Vlaamse Ardennen.
Met dit nieuw project bouwt het Steunpunt Erosie verder op de opgebouwde expertise binnen het Interreg Triple C project, waarbij in het pilootgebied Maarkedal reeds 2,6 km aan grasbloemstroken werd aangelegd onderaan erosiegevoelige percelen alsook het aflopende project ‘Boer aan Boord’.
De realisatie van gemengde grasstroken gebeurt op vrijwillige basis. Landbouwers die instappen ontvangen een passende subsidie voor een periode van 2 teeltseizoenen (compensatie oppervlakte-inname, kosten aanleg en beheer, evt. burenpremie voor stroken die over meerdere percelen doorlopen).
Het Triple C project en ‘Boer aan Boord’ hebben ons geleerd dat de laagdrempelige instapvoorwaarden en realistische subsidie van het project cruciale factoren zijn om tot realisaties te komen en zo versneld werk te maken van erosiebestrijding.
Naast het realiseren van stroken op het terrein is ook het verhogen van het draagvlak bij landbouwers een belangrijk onderdeel van het project ‘Boer aan Boord’. Via infomomenten, demodagen, infopanelen en -filmpjes, (landbouw)pers…. worden landbouwers gesensibiliseerd rond klimaatadaptatie via dergelijke kleinschalige maatregelen. Ze worden ook bewust gemaakt van de rol die zij kunnen spelen in het klimaatrobuuster maken van het landschap. De deelnemende landbouwers in de 3 gemeenten hebben hierbij een voortrekkersrol, de gerealiseerde stroken fungeren als inspirerende voorbeelden voor collega-landbouwers in de streek.
Hiervoor is 25.000 EUR voorzien.
Voorliggend subsidiereglement heeft betrekking op het water-, landbouw- erosie- en natuurbeleid van de Provincie Oost-Vlaanderen waarbij er een vergoeding wordt voorzien voor een aangepast landbeheer langs akkerpercelen in de gemeenten Brakel, Zwalm en Maarkedal.
Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
Verordening (EU) nr. 1408/2013 van de Commissie van 18 december 2013 inzake de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun in de landbouwsector.
Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2000 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het waterbeleid.
Wet van 14 november 1983 betreffende de controle op de toekenning en op de aanwending van sommige toelagen.
Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu.
Decreet van 18 juli 2003 inzake het Integraal Waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018.
Provinciedecreet van 9 december 2005
Besluit van de Vlaamse Regering van 8 mei 2009 betreffende de erosiebestrijding.
Ministerieel besluit van 25 november 2005 betreffende de vaststelling van de modaliteiten van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 juli 2005 tot instelling van een bedrijfstoeslagregeling en tot vaststelling van bepaalde steunregelingen voor landbouwers en tot toepassing van de randvoorwaarden.
Reglement van 12 oktober 2005 met betrekking tot de controle op de toekenning en op de aanwending van toelagen en de reservevorming met provinciale subsidies.Het Reglement met betrekking tot het toekennen van een subsidie voor de aanleg en het beheer van gemengde grasstroken langs erosiegevoelige landbouwpercelen in het projectgebied van het project ‘Boer aan Boord’ in de provincie Oost-Vlaanderen wordt als volgt vastgesteld:
Artikel 1 – Definities
Steunpunt Erosie: Het Steunpunt Erosie is een samenwerking tussen het Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek en de dienst Landbouw en Platteland van de Provincie Oost-Vlaanderen. Kerntaken zijn: coördineren van de erosiebestrijding in 21 gemeenten in de Vlaamse Ardennen (erosiecöordinator), uitvoer geven aan het provinciaal project ‘kleinschalige opvangsystemen’ (erosiedammetjes), en dienstverlening i.h.k.v. projectwerking.
Boer aan boord: Een project waarbij Oost-Vlaamse landbouwers in Brakel, Zwalm en Maarkedal aanspraak kunnen maken op een financiële tegemoetkoming voor de aanleg en het beheer van gemengde stroken op erosiegevoelige akkerpercelen. Deze stroken verenigen meerdere ecosysteemdiensten. Ze bufferen de instroom van sediment, nutriënten en bestrijdingsmiddelen in het watersysteem, versterken de biodiversiteit en helpen groenblauwe netwerken uitbouwen. De beoogde output is een sterker, klimaatrobuuster landbouwlandschap met een betere waterkwaliteit, minder erosie, meer biodiversiteit en bewustere landbouwers.
Gemengde grasstrook: een strook ingezaaid met een mengsel van grassen, vlinderbloemigen en kruiden. De strook vangt modder op afkomstig van hoger gelegen akkers, voorziet heel wat diersoorten van voedsel en schuilgelegenheid, trekt bestuivers en natuurlijke plaagbestrijders aan en zorgt ervoor dat chemische bestrijdingsmiddelen en meststoffen verminderd terecht komen in het watersysteem.
Erosiegevoelig perceel: een aangegeven landbouwperceel dat volgens de potentiële bodemerosiekaart van het Departement Omgeving (Vlaamse Overheid) geklasseerd is als laag, matig, hoog of zeer hoog erosiegevoelig ofwel een landbouwperceel dat aan minstens 1 van volgende criteria beantwoordt:
Randvoorwaarden erosiebestrijding: De randvoorwaarden erosiebestrijding van Vlaanderen, departement Landbouw en Visserij, die gelden met ingang vanaf 2014 op landbouwpercelen met een hoge erosiegevoeligheid en zoals aangepast sinds 2016.
Afstromingslijn: lijn in het landschap waar het water na een regenbui potentieel geconcentreerd afstroomt, rekening houdend met de topografie en de aanwezige waterlopen. Deze zijn raadpleegbaar op www.dov.vlaanderen.be (afstromingskaart enkelvoudige stroomlijnen en afstromingskaart meervoudige stroomlijnen).
Gemeentelijk erosiebestrijdingsplan: een plan waarin alle erosieknelpunten op grondgebied van een gemeente zijn opgenomen en maatregelen worden voorgesteld om deze aan te pakken.
Aangegeven landbouwperceel: landbouwperceel aangegeven bij Departement Landbouw en Visserij (Vlaamse Overheid) via de verzamelaanvraag.
Verzamelaanvraag: een aangifteformulier voor land- en tuinbouwers. Met de verzamelaanvraag kunnen zij steun aanvragen voor rechtstreekse betalingen of betalingen in het kader van agromilieumaatregelen, beheerovereenkomsten of hectaresteun voor biologische productiemethode. Daarnaast is het ook de aangifte van de percelen in het kader van mestwetgeving of van de landbouwgrond waarop bebossing zal plaatsvinden.
Provinciaal contactpersoon: een lid van het provinciepersoneel dat de aanvraag behandelt.
Overeenkomst: overeenkomst tussen de Provincie en de aanvrager waarin de voorwaarden en de bijbehorende subsidie van de gekozen strook staan vermeld.
Burenpremie: een eenmalige premie aan de begunstigde ter bevordering van de realisatie van aaneengesloten bufferstroken, wanneer een andere begunstigde in hetzelfde jaar of de daarop volgende inzaaiperiode eveneens een overeenkomst afsluit op een buurperceel. Bij verlenging van beide contracten wordt geen nieuwe burenpremie toegekend
Begunstigde: de aanvrager bij een afgesloten overeenkomst.
Artikel 2 – Doelstelling
Het afsluiten van overeenkomsten zoals bedoeld in dit reglement, heeft als doel:
Artikel 3 – Voorwerp
Binnen de perken van de in het meerjarenplan van de Provincie Oost-Vlaanderen voorziene kredieten en overeenkomstig de bepalingen van dit reglement kan de deputatie subsidies toekennen aan natuurlijke personen en rechtspersonen voor het aanleggen van hogervermelde gemengde stroken in de gemeenten Zwalm, Brakel en Maarkedal. Deze dragen bij tot het verwezenlijken van de doelstelling in artikel 2 van dit reglement.
De bijlage ‘Overzicht fiche voor aanleg en beheer van meerjarige, gemengde stroken binnen het project ‘Boer aan Boord’’(Bijlage 1) met de instap-, verbintenis- en beheervoorwaarden maken integraal deel uit van dit reglement.
Artikel 4 – Aanvraagcriteria
Om in aanmerking te komen voor de subsidie moet cumulatief aan de volgende criteria zijn voldaan:
Artikel 5 – Aanvraagprocedure
5.1 De aanvraag van de subsidie moet voor de aanvang van de werkzaamheden via het daartoe bestemde aanvraagformulier worden ingediend:
bij het Steunpunt Erosie, Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek, Godshuizenlaan 95, 9000 Gent door afgifte tegen ontvangstbewijs of per post.
of
via e-mail worden doorgestuurd naar erosie@oost-vlaanderen.be.
De datum van de poststempel, de datum van het ontvangstbewijs of de datum van de mail geldt als bewijs van de datum van indiening.
5.2 De aanvragen kunnen ingediend worden vanaf 1 januari 2023 tot en met 15 oktober 2023.
5.3 Het aanvraagdossier bevat het volledig ingevulde aanvraagformulier, aangevuld met de nodige bewijsstukken en informatie zoals vermeld in het aanvraagformulier.
5.4 Steunpunt Erosie onderzoekt of het aanvraagdossier voldoet aan de aanvraagcriteria zoals vermeld in artikel 4 om in aanmerking te komen voor een subsidie. Steunpunt Erosie stelt de aanvrager schriftelijk of per mail op de hoogte binnen de 30 kalenderdagen na de ontvangst van de aanvraag of de aanvraag in aanmerking komt voor een toelage. Indien noodzakelijk worden binnen deze termijn verdere gegevens schriftelijk of per mail opgevraagd. De aanvraag wordt pas verder behandeld indien het dossier vervolledigd is.
5.5 Als de aanvraag in aanmerking komt voor een subsidie wordt er binnen de 30 kalenderdagen na aanvaarding contact opgenomen met de aanvrager door de provinciale contactpersoon voor de verdere concrete invulling van een overeenkomst.
5.6 Indien de aanvraag niet aanvaard wordt, kan de aanvrager na ontvangst van de kennisgeving hiervan, binnen de 30 kalenderdagen een gemotiveerd bezwaar indienen bij de deputatie. De deputatie zal kennisnemen van het standpunt van de dienst en van de aanvrager en zal daarna haar beslissing ter kennis brengen aan beide partijen.
Artikel 6 - Procedure tot opmaak van een overeenkomst
6.1. Na plaatsbezoek wordt door het Steunpunt Erosie een voorstel van overeenkomst op maat uitgewerkt (Bijlage 2 - modelovereenkomst voor de aanleg en het beheer van een meerjarige, gemengde bufferstrook binnen het project ‘Boer aan Boord’).
Artikel 7 – Beslissingsprocedure van de overeenkomst
7.1. Het door de aanvrager ondertekende voorstel van overeenkomst wordt ter goedkeuring en ondertekening voorgelegd aan de deputatie.
De definitieve overeenkomst wordt terugbezorgd aan de begunstigde.
7.2 De ontwerpovereenkomsten worden voorgelegd aan de deputatie in volgorde van datum van ondertekening door de aanvrager en tot uitputting van het krediet.
Artikel 8 – Bedrag van subsidie en modaliteiten van uitbetaling
8.1 De subsidie betreft een vast bedrag van 3600 EUR per oppervlakte voor de strook vermeld in de overeenkomst en wordt als volgt berekend:
3.600 EUR/ha/2 teeltseizoenen (d.i. van 01/09/jaar x tot en met 15/03/jaar x+3, of van 01/04/jaar x tot 15/03/jaar x+2).
Indien de strook wordt ingezet om aan de randvoorwaarden erosiebestrijding te voldoen bedraagt de subsidie 2.000 EUR/ha/2 teeltseizoenen.
Dit bedrag wordt optioneel aangevuld met een eenmalige burenpremie van 100 EUR. De algemene verbintenisvoorwaarden zijn opgenomen in Bijlage 1.
8.2 Voor de overeenkomsten met startdatum 1 september wordt de subsidie voor de volledige looptijd van de overeenkomst uitbetaald vóór 31 januari van het daaropvolgende jaar. Voor de overeenkomsten met startdatum 1 april wordt de subsidie voor de volledige looptijd van de overeenkomst uitbetaald vóór 31 juli van hetzelfde jaar.
8.3 Een subsidie, verleend op basis van dit reglement, mag niet worden gecumuleerd met een andere subsidie van de Provincie Oost-Vlaanderen of met een gelijkaardige subsidie van een andere overheid voor dezelfde activiteiten op dezelfde locatie.
8.4 De toekenning van deze subsidie gebeurt in overeenstemming met het gelijkheidsbeginsel en de regelgeving inzake staatssteun.
8.5 De subsidie wordt toegekend als de-minimissteun.
Artikel 9 – Verbintenissen van de aanvrager van de subsidie
9.1 Vanaf het sluiten van de overeenkomst tot het einde van de duur van de overeenkomst leeft de begunstigde de overeenkomst na, onderwerpt hij zich aan de controle van de naleving ervan en stelt alle gegevens die nodig zijn om de beheermaatregelen te controleren en te monitoren op eenvoudige vraag ter beschikking van de provincie Oost-Vlaanderen.
9.2 Vanaf de datum van de aanvraag tot het einde van de duur van de overeenkomst heeft de provinciaal contactpersoon het recht tot betreding van het betrokken perceel met het oog op het opstellen van de overeenkomst en de controle van de naleving van de voorwaarden van de overeenkomst.
Artikel 10 – Controle en sancties
10.1 De Provincie is belast met het toezicht op de naleving van de overeenkomsten. Om na te gaan of een beheermaatregel is nageleefd, wordt controle ter plaatse uitgevoerd.
De begunstigde wordt in de gelegenheid gesteld het verslag van controles te ondertekenen om zijn aanwezigheid bij de controles te bevestigen, en er opmerkingen aan toe te voegen.
De begunstigde krijgt de kans om de maatregelen die nog kunnen bijgesteld worden door te voeren binnen een afgesproken termijn opgenomen in het controleverslag.
Als wordt vastgesteld dat de begunstigde in gebreke blijft bij de naleving van de overeenkomst ontvangt hij een ongunstig eindcontroleverslag. De begunstigde ontvangt in dit geval geen subsidie voor de overeenkomst en wordt daarvan op de hoogte gesteld. Indien de subsidie reeds werd uitbetaald, wordt deze teruggevorderd.
10.2 De begunstigde kan, binnen de 30 kalenderdagen na de datum op het eindcontroleverslag, een gemotiveerd bezwaar indienen bij de deputatie. De deputatie zal kennisnemen van het standpunt van Steunpunt Erosie en van de begunstigde en zal haar beslissing ter kennis brengen.
Misbruik kan aanleiding geven tot uitsluiting van toekomstige subsidies en subsidieën van de Provincie Oost-Vlaanderen.
Artikel 11 – Betwistingen
De deputatie beslist over alle betwistingen met betrekking tot de toepassing van dit reglement.
Artikel 12 - Slotbepalingen
Dit reglement treedt in werking op 1 januari 2023 en eindigt op 31 maart 2026.