Achtergrond
In het kader van het project Water-land-schap’ Barbierbeek Verbindt’ werd tijdens het voortraject (januari 2021 tot en met december 2023) een aantal ‘demonstratiemaatregelen beheer’ aangeboden (Bijlage 1). Landbouwers ontvangen een vergoeding voor een beheer op maat langs de Barbierbeek en andere geklasseerde waterlopen die hierop afwateren. Het doel van deze overeenkomsten is bufferzones aan te leggen langs de sterk meanderde Barbierbeek en zijlopen. Het reglement hiervoor werd goedgekeurd tijdens de Provincieraad van 27 januari 2021 (Nano 2004597). Ondertussen werden in 2021 en 2022 al 31 overeenkomsten afgesloten met 12 landbouwers goed voor 10,5 ha. Een gelijkaardig aantal wordt verwacht in 2023.
De bestaande demonstratiemaatregelen worden uitgebreid met beheermaatregelen op maat voor poelen en omliggende bufferstroken. Het doel van de maatregelen is zorgen voor een beter habitat voor watergebonden fauna, zoals amfibieën, en flora, waterkwaliteit verbeteren en waterinfiltratie in het gebied bevorderen.
Inhoud beheermaatregelen poelen
De beheerovereenkomsten poelen kunnen op vrijwillige basis worden afgesloten door landbouwers, die percelen bezitten of gebruiken waar een poel aanwezig is . De vergoeding wordt toegekend als de-minimissteun.
Volgende beheermaatregelen worden aangeboden:
1. Behoud en basisbeheer van een poel
Jaarlijks de helft van de oevervegetatie maaien en afvoeren; eventueel eenmalig 1/3e van de houtige vegetatie aan het zuidelijke deel van de poel afzetten.
Vergoeding = 189,2 euro +1,30 euro/m/jaar (afhankelijk van omtrek poel in meter) + 1,25 euro/m²/jaar (indien houtige vegetatie rondom de poel) + 50 euro burenpremie (indien van toepassing).
Indien de zone rondom de poel in weilandbeheer is, bedraagt de vergoeding= 189,2 euro +1,45 euro/m/jaar (afhankelijk van omtrek poel in meter) + 1,25 euro/m²/jaar (indien houtige vegetatie rondom de poel) + 50 euro burenpremie (indien van toepassing).
2. Bufferstrook rond poel – Type A (geen activiteit tussen 15 juni en 1 oktober)
Jaarlijks beheer van de bufferstrook, geen activiteit tussen 15/06 en 01/10 (periode tussen uitzwermen en overwintering van amfibieën).
Bufferzone in weilandbeheer: 150 euro + 1264 euro/ha/jaar
Bufferzone in graslandbeheer: 150 euro + 1986 euro/ha/jaar
3. Bufferstrook rond poel – Type B
Jaarlijks beheer van de bufferstrook,
Bufferzone in weilandbeheer: 150 euro + 498 euro euro/ha/jaar
Bufferzone in graslandbeheer: 150 euro + 1119 euro/ha/jaar
De invulling en de bijhorende vergoeding werd in nauwe samenwerking met de VLM bepaald en op punt gesteld in overleg met o.a. de Bedrijfsgilde van Kruibeke, Boerenennatuur Vlaanderen en het Regionaal Landschap Schelde-Durme. De instap-, verbintenis- en beheervoorwaarden zijn opgenomen in bijlage 2 - Overzicht fiches beheermaatregelen poelen Barbierbeek Verbindt!.
De overeenkomst voor de beheermaatregelen poelen zal worden afgesloten tussen het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen en de betrokken landbouwer. Een contactpersoon van het Regionaal Landschap Schelde-Durme zal de aanvraag begeleiden en na een plaatsbezoek de formulier voor de overeenkomst opmaken. Een modelovereenkomst is te vinden in bijlage 4.
De voorgestelde beheermaatregelen voor poelen en omliggende bufferstroken worden als ‘proef’ of demonstratiemaatregel aangeboden in een overeenkomst van 2 jaar, met name 2023 en 2024. De ervaringen in deze proefperiode zullen worden geëvalueerd en meegenomen naar het vervolgtraject vanaf januari 2025, met name de eventuele uitwerking van het landinrichtingsproject in de Barbierbeek.
Motivatie
Via de aangeboden beheermaatregelen voor poelen wil het provinciebestuur de betrokken landbouwers in het gebied via een vergoeding stimuleren om een beheer op maat uit te voeren en erkent hierbij hun rol in het behoud en beheer van poelen en kleine landschapselementen. Landbouwers vervullen een rol als landschapsbeheerder en zetten zich in voor een betere leefomgeving en een klimaatbestendig landschap.
Door het voortraject en de reeds bestaande beheermaatregelen zijn er reeds goede contacten met verschillende landbouwers, zowel door de dienst Landbouw en Platteland als door RLSD. Ook is er een uitgebreide kennis door het RLSD over de aanwezigheid van poelen in het projectgebied, mede door een samenwerking met de poelenwerkgroep in Temse en Kruibeke. De beheermaatregelen poelen werden uitgewerkt in overleg met de VLM en zijn complementair met de door hun aangeboden beheerovereenkomsten, volgens het nieuwe GLB.
De nieuwe maatregelen voor poelen zullen o.a. worden voorgesteld op 19 januari 2023 op de volgende focusgroep met landbouwers binnen het project “Barbierbeek verbindt!”
Aan de provincieraad wordt een goedkeuring gevraagd van het Provinciaal subsidiereglement betreffende het toekennen van een vergoeding voor beheermaatregelen voor het onderhoud van poelen en omliggende bufferstroken binnen het project "Water-Land-Schap Barbierbeek Verbindt!"
Verordening (EU) nr. 1408/2013 van de Commissie van 18 december 2013 inzake de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun in de landbouwsector.
Europese Kaderrichtlijn Water van 23 oktober 2000.
Wet van 28 december 1967 betreffende de onbevaarbare waterlopen.
Wet van 14 november 1983 betreffende de controle op de toekenning en op de aanwending van sommige toelagen.
Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu.
Decreet van 18 juli 2003 inzake het Integraal Waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018.
Provinciedecreet van 9 december 2005
Decreet van 28 maart 2014 betreffende de landinrichting.
Besluit van de Vlaamse Regering van 6 juni 2014 betreffende landinrichting.
Besluit van de Vlaamse Regering van 5 april 2019 tot goedkeuring en instelling van het landinrichtingsproject Water-Land-Schap.
Besluit van de Vlaamse Regering van 10 september 2019 tot de goedkeuring van het reglement ‘projectoproep uitvoeringsinitiatieven voor de realisatie van het landinrichtingsproject Water-Land-Schap’.
Ministerieel Besluit van 29 mei 2020 tot toekenning van een subsidie aan de provincie Oost-Vlaanderen.
Reglement van 12 oktober 2005 met betrekking tot de controle op de toekenning en op de aanwending van toelagen en de reservevorming met provinciale subsidies
Reglement van 27 januari 2021 betreffende het toekennen van een vergoeding voor beheermaatregelen langs de Barbierbeek en andere gerangschikte waterlopen in het projectgebied van het programma "Water-Land-Schap Barbierbeek Verbindt!"
Besluit van de deputatie in zitting van 22 februari 2018 voor het indienen van 3 projectvoorstellen bij het programma Water-Land-Schap van de Vlaamse Landmaatschappij.
Het provinciaal subsidiereglement betreffende het toekennen van een vergoeding voor beheermaatregelen voor het onderhoud van poelen en omliggende bufferstroken binnen het project "Water-Land-Schap Barbierbeek Verbindt!" wordt vastgesteld als volgt:
Artikel 1 – Definities
Landinrichtingsproject Water-Land-Schap: een landinrichtingsproject dat is ingesteld in het kader van het Vlaams programma Water-Land-Schap, met als beoogde output een sterkere landbouw, een duurzame watervoorraad, een goede waterkwaliteit, een opvang van teveel aan water zowel in bebouwde omgeving als in natuurlijke systemen en een sterker landschap in het gebied. De focus ligt op initiatieven die water, landbouw, natuur, landschap en verstedelijking in één visie samenbrengen.
Uitvoeringsinitiatieven of demonstratiemaatregelen beheer: kleinschalige maatregelen die op korte termijn uitgevoerd kunnen worden binnen het landinrichtingsproject. (hierna ‘beheermaatregelen’)
Poel: een klein wateroppervlak met onverharde, zachthellende oevers, gevoed door oppervlakkig grondwater.
Bufferstrook: een strook met grazige vegetatie gelegen rondom de poel of op de percelen direct grenzend aan de poel.
Aangegeven landbouwperceel: landbouwperceel aangegeven bij Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse Overheid via de verzamelaanvraag en in het kader van de mestwetgeving.
Provinciaal contactpersoon: het lid van het provinciepersoneel dat de aanvraag behandelt.
Contactpersoon regionaal landschap: het personeelslid van het Regionaal Landschap Schelde-Durme die de aanvraag begeleidt en op het terrein de overeenkomst afsluit.
De overeenkomst: overeenkomst tussen de Provincie en de aanvrager op basis van dit reglement waarin de voorwaarden en de bijbehorende vergoeding van de gekozen beheermaatregel staan vermeld.
Burenpremie: een premie ter bevordering van het afsluiten voor meerdere overeenkomsten voor het beheer van eenzelfde poel indien deze op meerdere percelen ligt, uit te betalen aan de begunstigde en dit per jaar en voor elke buur die eveneens een overeenkomst afsluit.
Begunstigde : de aanvrager bij een afgesloten overeenkomst.
Artikel 2 – Doelstelling
Het afsluiten van de overeenkomsten zoals bedoeld in dit reglement, heeft als doel:
Artikel 3 – Voorwerp
Binnen de perken van de daartoe in het meerjarenplan van de Provincie Oost-Vlaanderen voorziene kredieten en overeenkomstig de bepalingen van dit reglement kan de deputatie vergoedingen toekennen aan natuurlijke personen en rechtspersonen voor het uitvoeren van een aangepast landbeheer op percelen die gelegen zijn binnen het projectgebied van ‘Water-Land-Schap Barbierbeek verbindt!’ (bijlage 1). Deze maatregelen dragen bij tot het verwezenlijken van de doelstelling in artikel 2 van dit reglement.
Volgende beheerpakketten komen in aanmerking:
1. Behoud en basisbeheer van een poel
Jaarlijks de helft van de oevervegetatie maaien en afvoeren; eventueel eenmalig 1/3e van de houtige vegetatie aan het zuidelijke deel van de poel afzetten.
2. Bufferstrook rond poel – Type A (geen activiteit tussen 15 juni en 1 oktober)
Jaarlijks beheer van de bufferstrook, geen activiteit tussen 15/06 en 01/10 (periode tussen uitzwermen en overwintering van amfibieën).
3. Bufferstrook rond poel – Type B
Jaarlijks beheer van de bufferstrook
De bijlage ‘Overzicht fiches beheermaatregelen poelen Barbierbeek Verbindt!’ (Bijlage 2) met de instap-, verbintenis- en beheervoorwaarden maken integraal deel uit van dit reglement.
De beheerpakketten kunnen onafhankelijk van elkaar worden afgesloten en hoeven niet te worden gecombineerd. Voor een bufferstrook kan ofwel een type A (beheerpakket 2) of een type B (beheerpakket 3) worden afgesloten, een combinatie van de twee pakketten is niet mogelijk. Voor éénzelfde poel kunnen meerdere overeenkomsten worden afgesloten, indien de poel of een bufferstrook zich bevindt op verschillende percelen waarbij meerdere landbouwers betrokken zijn, bijvoorbeeld in het geval van hoekputten. Een burenpremie is hierbij van toepassing voor beheerpakket 1.
Deze beheerpakketten zijn aanvullend op de beheerpakketten voor beheermaatregelen langs de Barbierbeek e.a. gerangschikte waterlopen in het projectgebied van het programma "Water-Land-Schap Barbierbeek Verbindt!”, goedgekeurd op de Provincieraad van 14/01/2021 (Dossiernummer 2004597).
Artikel 4 – Aanvraagcriteria
Om in aanmerking te komen voor de vergoeding moet cumulatief aan de volgende criteria zijn voldaan:
Artikel 5– Aanvraagprocedure
5.1. De aanvraag van de vergoeding moet voor de aanvang van de veldwerkzaamheden op het bedoelde perceel of deel van het perceel waar de poel zich bevindt via het daartoe bestemde aanvraagformulier worden ingediend:
OF
De datum van de poststempel, de datum van het ontvangstbewijs of de datum van de mail geldt als bewijs van de datum van indiening.
De aanvragen kunnen ingediend worden vanaf 1 januari 2023. Overeenkomsten kunnen voor het jaar van aanvraag slechts afgesloten worden tot en met 30 april van dat jaar.
5.3. Het aanvraagdossier bevat het volledig ingevulde aanvraagformulier, aangevuld met de nodige bewijsstukken en informatie zoals vermeld in het aanvraagformulier.
5.4. De dienst Klimaat, Milieu en Natuur onderzoekt of het aanvraagdossier voldoet aan de aanvraagcriteria zoals vermeld in artikel 4 van dit reglement om in aanmerking te komen voor een vergoeding. De dienst Klimaat, Milieu en Natuur stelt de aanvrager schriftelijk of per mail op de hoogte binnen de 30 kalenderdagen na de ontvangst van de aanvraag of de aanvraag in aanmerking komt voor een vergoeding . Indien noodzakelijk worden binnen deze termijn verdere gegevens schriftelijk of per mail opgevraagd. De aanvraag wordt pas verder behandeld indien het dossier vervolledigd is.
5.5. Als de aanvraag in aanmerking komt voor een vergoeding wordt er binnen de 30 kalenderdagen na aanvaarding contact opgenomen met de aanvrager door de provinciale contactpersoon of de contactpersoon regionaal landschap voor een terreinbezoek. Tijdens het terreinbezoek wordt samen met de eigenaar of de gebruiker besproken welke beheermaatregelen voor de poel specifiek voor het perceel of het deel van het perceel haalbaar en wenselijk zijn en hoeveel de vergoeding bedraagt. Dit hangt af van de omtrek van de poel op het perceel waarvoor een overeenkomst wordt afgesloten, de oppervlakte van de bufferstrook en indien er al dan niet houtige vegetatie aanwezig is.
5.6 Indien de aanvraag niet aanvaard wordt, kan de aanvrager na ontvangst van de kennisgeving hiervan, binnen de 30 kalenderdagen een gemotiveerd bezwaar indienen bij de deputatie. De deputatie zal kennisnemen van het standpunt van de dienst Klimaat, Milieu en Natuur en van de aanvrager en zal haar beslissing ter kennis brengen aan beide partijen.
Artikel 6 - Procedure tot opmaak van een overeenkomst
6.1. Na plaatsbezoek wordt door de dienst Klimaat, Milieu en Natuur een voorstel van overeenkomst op maat uitgewerkt (Bijlage 3 - model overeenkomst voor het uitvoeren van beheermaatregelen poelen en omringende bufferstroken binnen het project Water-Land-Schap Barbierbeek Verbindt!).
Artikel 7 – Beslissingsprocedure van de overeenkomst
7.1. Het door de aanvrager ondertekende voorstel van overeenkomst wordt ter goedkeuring en ondertekening voorgelegd aan de deputatie.
De definitieve overeenkomst wordt terugbezorgd aan de begunstigde.
7.2. De ontwerpovereenkomsten worden voorgelegd aan de deputatie in volgorde van datum van ondertekening door de aanvrager en tot uitputting van het krediet.
Artikel 8 – Bedrag van subsidie en modaliteiten van uitbetaling
8.1. De vergoeding voor de beheermaatregel is afhankelijk van de omtrek van de poel in het deel van het perceel waarvoor een overeenkomst wordt afgesloten voor beheerpakket 1 en van oppervlakte van de bufferstrook, het gewenste type (A of B) en het type beheer (weilandbeheer of graslandbeheer) voor beheerpakketten 2 en 3. Dit bedrag wordt optioneel aangevuld met een burenpremie. De bedragen en algemene verbintenisvoorwaarden zijn opgenomen in Bijlage 2 ‘Overzicht fiches beheermaatregelen poelen Barbierbeek Verbindt!’.
De burenpremie worden vastgelegd in een besluit deputatie nadat alle overeenkomsten voor het desbetreffende jaar zijn afgesloten. De begunstigde wordt hiervan op de hoogte gesteld. De kennisgeving wordt als addendum toegevoegd aan de overeenkomst.
8.2. De vergoeding wordt uitbetaald vóór 31 januari volgend op het jaar dat de overeenkomst is uitgevoerd.
8.3. Een vergoeding, verleend op basis van dit reglement, mag niet worden gecumuleerd met een andere subsidie van de Provincie Oost-Vlaanderen of met een gelijkaardige subsidie van een andere overheid voor dezelfde activiteiten op dezelfde locatie.
8.4. De toekenning van deze vergoeding gebeurt in overeenstemming met het gelijkheidsbeginsel en de regelgeving inzake staatssteun.
8.5. De vergoeding wordt toegekend als de-minimissteun.
Artikel 9 – Verbintenissen van de begunstigde van de vergoeding
9.1. Vanaf het sluiten van de overeenkomst tot het einde van de duur van de overeenkomst leeft de begunstigde de overeenkomst na, onderwerpt hij zich aan de controle van de naleving ervan en stelt alle gegevens die nodig zijn om de beheermaatregelen te controleren en te monitoren op eenvoudige vraag ter beschikking van de Provincie Oost-Vlaanderen en het Regionaal Landschap Schelde-Durme.
9.2. Vanaf de datum van de aanvraag tot het einde van de duur van de overeenkomst heeft de provinciaal contactpersoon en de contactpersoon regionaal landschap het recht tot betreding van het betrokken perceel met het oog op het opstellen van de overeenkomst en de controle van de naleving van de voorwaarden van de overeenkomst. Daarnaast is betreding mogelijk door derden in het kader van monitoring (wetenschappelijk onderzoek).
Artikel 10 – Controle en sancties
10.1. De Provincie is belast met het toezicht op de naleving van de overeenkomsten. Om na te gaan of een beheermaatregel is nageleefd, wordt controle ter plaatse uitgevoerd.
De begunstigde wordt in de gelegenheid gesteld het verslag van controles te ondertekenen om zijn aanwezigheid bij de controles te bevestigen, en er opmerkingen aan toe te voegen.
De begunstigde krijgt de kans om de maatregelen die nog kunnen bijgesteld worden door te voeren binnen een afgesproken termijn opgenomen in het controleverslag.
Als wordt vastgesteld dat de begunstigde in gebreke blijft bij de naleving van de overeenkomst ontvangt hij een ongunstig eindcontroleverslag. De begunstigde ontvangt in dit geval geen vergoeding voor de overeenkomst en wordt daarvan op de hoogte gesteld.
10.2. De begunstigde kan, binnen de 30 kalenderdagen na de datum op het eindcontroleverslag, een gemotiveerd bezwaar indienen bij de deputatie. De deputatie zal kennisnemen van het standpunt van de dienst Klimaat, Milieu en Natuur en van de begunstigde en zal haar beslissing ter kennis brengen.
Misbruik kan aanleiding geven tot uitsluiting van toekomstige subsidies en vergoedingen van de Provincie Oost-Vlaanderen
Artikel 11 – Betwistingen
De deputatie beslist over alle betwistingen met betrekking tot de toepassing van dit reglement.
Artikel 12 – Slotbepalingen
Dit reglement treedt in werking op 1 januari 2023.