Planinhoud
De doelstelling van het plan is een Forensisch psychiatrisch centrum voor langverblijf /longstay (LFPC) met een capaciteit van 180 plaatsen te realiseren in Aalst. Dit kadert binnen het masterplan III Detentie en internering in humane omstandigheden, goedgekeurd door de Federale Ministerraad op 18 november 2016, waar de nood is vastgesteld om o.a. een LFPC te realiseren op een centrale locatie in Vlaanderen. Een LFPC is een gespecialiseerde instelling voor geïnterneerde psychiatrische patiënten.
Op basis van een uitgebreid locatieonderzoek werden 65 potentiële locaties in Aalst beoordeeld. Er werden uiteindelijk vijf locaties weerhouden die beantwoorden aan een aantal voorwaarden: geschikte grootte en vorm terrein, snelle uitvoerbaarheid, zuinig ruimtegebruik, bereikbaarheid, inpassing in de omgeving en duurzaamheid. De ligging in een harde bestemming volgens de geldende bestemmingsplannen is een uitsluitend criterium.
In de startnota van voorliggend GRUP werden deze vijf mogelijke locaties voor het LFPC in Aalst opgenomen. Deze startnota ging vervolgens in publieke raadpleging en er werden adviezen gevraagd aan de bevoegde instanties. In de scopingnota werden de reacties verwerkt.
Op 7 juli 2023 heeft de Vlaamse regering kennis genomen van de tussentijdse onderzoeksresultaten en opdracht gegeven aan het Departement Omgeving om over te gaan tot de opmaak van een voorontwerp GRUP. In dit voorontwerp werd de site Gates in Erembodegem gekozen als toekomstige site voor het LFPC omdat dit beschouwd wordt als meest geschikte locatie. Ten noorden en ten oosten van het LFPC wordt ruimte voorzien voor een lokaal park voor de inpassing in de woonkern Erembodegem.
De site Gates situeert zich binnen het regionaalstedelijk gebied tussen de spoorlijn van Aalst naar Brussel, de E40 en de Dender. De zone kent de bestemming gemengd regionaal bedrijventerrein die verfijnd werd in het BPA ‘Erembodegem-centrum’. De site is momenteel ingenomen door bedrijfsgebouwen die grotendeels leegstaand en/of te koop/te huur zijn. Het GRUP zorgt voor een herbestemming van de site Gates naar een gebied voor gemeenschaps- en openbare nutsvoorzieningen en deels naar parkgebied. Binnen deze bestemming wordt het mogelijk een omgevingsvergunning aan te vragen, waarna het LFPC kan worden gerealiseerd.
In het voorontwerp GRUP was ook een tweede deelplan opgenomen, namelijk het woonuitbreidingsgebied Biekorfstraat. Dit woonuitbreidingsgebied was in de fase van de startnota opgenomen als te onderzoeken locatie voor het LFPC. Uit het milieuonderzoek en het ontwerpend onderzoek bleek nadien dat het gebied niet geschikt is voor bebouwing, noch met een LFPC, noch voor woningen. Daarom werd ook de bestemmingswijziging naar open ruimte onderzocht. In het ontwerp GRUP wordt verklaard dat dergelijke bestemmingswijziging echter geen invulling van de plandoelstelling is. De herbestemming van het woonuitbreidingsgebied Biekorfstraat naar een openruimte bestemming werd daarom niet opgenomen in het ontwerp GRUP.
Planningscontext
In het PRS is Aalst onderdeel van de deelruimte “De Dendersteden”. In deze deelruimte is het ruimtelijk beleid gericht op onder meer het voeren van een kwantitatief en kwalitatief aanbodbeleid inzake wonen en bedrijvigheid, het verzekeren van de verkeersleefbaarheid en bereikbaarheid van de stedelijke gebieden, het bieden van werkgelegenheid en het behoud van de openruimtekwaliteiten van de Dendervallei. De Dender vormt een belangrijke ruggengraat van het ecologisch systeem en randvoorwaarde in de stedelijke ontwikkeling.
De Dendervallei is geselecteerd als natuurverbindingsgebied. In deze gebieden worden de bestaande natuurwaarden versterkt en dient de natuurfunctie verbeterd te worden door behoud, herstel en ontwikkeling van kleine landschapselementen en kleinere natuurgebieden. De Wellemeersen, ten oosten van de site Gates in Erembodegem, is aangeduid als natuuraandachtszone.
Het plangebied ligt binnen de afbakeningslijn van het regionaalstedelijk gebied Aalst. Deze afbakening werd vastgelegd in het gewestelijk RUP ‘Afbakening regionaalstedelijk gebied Aalst’, definitief vastgesteld door de Vlaamse regering op 10 juli 2003.
Er wordt – met het voorontwerp van het beleidsplan ‘Maak Ruimte voor Oost-Vlaanderen 2050’ als startpunt – werk gemaakt van een nieuw ontwerp beleidsplan. Het voorontwerp van het beleidsplan ‘Maak Ruimte voor Oost-Vlaanderen’ blijft behouden. Er wordt naar gestreefd het nieuw ontwerp beleidsplan voorlopig vast te stellen in de loop van 2027. Er zal voorafgaandelijk een ruime nieuwe participatieronde worden georganiseerd met de stakeholders, waaronder minstens de Oost-Vlaamse gemeentebesturen.
Het voorontwerp van Provinciaal Beleidsplan Ruimte ‘Maak Ruimte voor Oost-Vlaanderen 2050’ bestaat uit een Strategische Visie en 3 beleidskaders: ‘Transitie naar een robuuste en veerkrachtige ruimte’, ‘Transitie naar een solidaire (be)leefomgeving’ en ‘Transitie naar een circulaire samenleving’.
De strategische visie gaat uit van enkele ‘centrale waarden’ die we voorop stellen voor de toekomst; waarden die onze samenleving en ruimte mee vorm geven en die voor ons allemaal van belang zijn.
Op basis van tendensen en uitdagingen, stellen we 4 strategische doelstellingen voorop om de centrale waarden in de toekomst te garanderen:
Om deze doelstellingen te realiseren is een ommekeer in ons ruimtegebruik nodig. Het ruimtelijk ontwikkelingsperspectief van deze strategische visie richting 2050 draait om het herstellen van de ruimtelijke draagkracht en het evenwicht tussen open ruimte en bebouwde ruimte.
Het ruimtelijk ontwikkelingsperspectief, namelijk de ommekeer in ons ruimtegebruik om de strategische doelstellingen te realiseren en zo de waarden te garanderen, wordt geconcretiseerd in vijf ruimtelijke principes:
De strategische doelstellingen en de ruimtelijke principes vormen de leidraad voor het ruimtelijk beleid op lange termijn. In de drie beleidskaders worden operationele doelstellingen geformuleerd die enerzijds inspelen op de grote uitdagingen waar we nu mee worden geconfronteerd en anderzijds bijdragen tot het realiseren van de strategische doelstellingen. We zetten ruimte slim in om de vooropgestelde waarden veilig te stellen.
Er zijn geen (ontwerp) PRUP’s of direct werkende normen op provinciaal niveau van toepassing op het plangebied.
Overeenstemming met het PRS, (ontwerp) PRUP's en direct werkende normen op provinciaal niveau.
Dit advies toetst het ontwerp gewestelijk RUP aan het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan (PRS) Oost-Vlaanderen, aan eventuele (ontwerp) provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen (PRUP’s) en aan eventuele direct werkende normen op provinciaal niveau.
Het planvoornemen is in overeenstemming met de principes binnen het PRS.
Het plangebied is gelegen binnen het regionaalstedelijk gebied Aalst. In de stedelijke gebieden wordt een stedelijkgebiedbeleid gevoerd waarbij o.a. de behoefte aan bijkomende woongelegenheid wordt opgevangen in het stedelijk gebied en gestreefd moet worden naar een versterkte multifunctionaliteit door verweving van functies. Het behoud en de ontwikkeling van stedelijke natuurelementen en randstedelijke groengebieden zijn hierbij van belang voor de leefomgeving.
Het noordelijk gedeelte van het plangebied wordt bestemd als parkgebied. Het park zal publiek toegankelijk zijn en een meerwaarde betekenen voor de buurt (plek voor ontmoeting, ontspanning, recreatie, …). De aanleg van het parkgebied kan zorgen voor een groter draagvlak voor het project en zal bijdragen tot een positiever verhaal.
Aandachtspunten vanuit de doelstellingen van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte in opmaak.
De keuze voor de Gates site als toekomstige site voor het LFPC wordt ondersteund gezien de site reeds volledig bebouwd is en deze bestemd is als gemengd regionaal bedrijventerrein. Er is m.a.w. reeds ruimtebeslag. Het voorontwerp van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte wil het ruimtebeslag niet langer laten toenemen ten koste van de open ruimte. De keuze voor de Gates site is in dit opzicht dus een logische keuze.
Dit advies doet geen uitspraken over de overeenstemming van het gewestelijk RUP met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV), (ontwerp) gewestelijke RUP’s, direct werkende normen op gewestelijk niveau, gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen en direct werkende normen op gemeentelijk niveau. Het is de verantwoordelijkheid van het gewest om de verenigbaarheid van het gewestelijk RUP met het RSV en de direct werkende normen op gewestelijk niveau te bewaken. Ook de naleving van de juridische vormvereisten behoort tot de gewestelijke verantwoordelijkheid.
Andere opmerkingen
Het onderhavig advies in kader van het openbaar onderzoek voor het gewestelijk RUP ' Forensisch psychiatrisch centrum voor langverblijf' te Aalst wordt goedgekeurd.
Een afschrift van dit besluit zal voor verder gevolg gezonden worden naar het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid.